Branle – bas de combat – francuskie wyrażenie, które oznacza: poruszenie, stan gotowości, raban, zamieszanie.
Wyrażenie to wywodzi się jeszcze z XVII wieku i tu taki smaczek: z życia ówczesnych marynarzy i korsarzy.
A weszło do języka potocznego w XIX wieku.
Branle – oznaczało hamak (le hamac), czyli kołyszące się łóżko.
Rozwiązanie jak najbardziej ergonomiczne i praktyczne, najlepiej sprawdzające się właśnie w warunkach ograniczonej przestrzeni (taki hamak łatwo było zwinąć i zrobić miejsce na pokładzie). A z drugiej strony rozwiązanie jakby współgrające z rytmem kołyszących i pewnie usypiających w ten sposób do snu fal morskich.
No i te hamaki (czyli ówcześnie „branle”) były porozwieszane tu i ówdzie po całym statku, również na głównym pokładzie (le pont du bateau).
Kiedy statek został zaatakowany, marynarze musieli szybko pozdejmować wszystkie hamaki, porozwieszane tu i ówdzie, odczepić je, zdjąć (mettre à bas) i przede wszystkim zwolnić miejsce dla armat, które wkraczały w tym momencie do akcji i na pokład statku, by jak najdobitniej odpowiedzieć wrogowi.
Czyli francuskie wyrażenie: zamieszanie, poruszenie, stan gotowości oznacza w dosłownym tłumaczeniu ściąganie hamaków. Taki w pewnym sensie okrzyk wojenny i wezwanie do ogólnej mobilizacji:
branle – hamak (dawniej)
bas – na dół.
I tutaj słówko branle i cała rodzina słówek:
branle – chwianie, kołysanie
branlant – chwiejny, niestabilny, chybotliwy,
przez analogię:
branler – masturbować, trząść się, walić konia
branleur – ktoś, kto nic nie robi, czy jak to wyjaśnia francuska definicja tego słowa: personne qui emploie une partie significative de son temps à ne rien faire d’utile. Osoba, która spędza większość swojego czasu nie robiąc nic użytecznego.
Mais quel branleur celui-là ! – jak leń
I w tym kontekście: branle – bas de combat oznacza:
1. Préparatifs de combat à bord d’un vaisseau. Przygotowania do walki na pokładzie statku.
Np : Lorsque le capitaine du navire sonna le branle-bas, les hommes se réunirent tous sur le pont.
Kiedy kapitan zarządził mobilzację (tu le branle – bas), wszyscy zgromadzili się na pokładzie.
Branle- bas de combat! – Obsadzić wszystkie stanowiska! Sygnał na stanowiska. Wszyscy na stanowiska alarmowe!
2. W znaczeniu przenośnym (sens figuré) – grande agitation – poruszenie
Słownictwo związane z morzem i korsarzami.
branle-bas de combat – poruszenie
le hamac – hamak
les matelos – marynarze
mettre à bas – zdjąć
le pont du bateau – pokład statku
la marine – marynarka
un canon – działo
le navire – statek
le bateau – statek
riposter – odpowiedzieć, ripostować
Miłej nauki francuskiego.
Pozdrawiam serdecznie
Beata
BEATA REDZIMSKA
Jestem blogerką, emigrantką, poczwórną mamą. Kobietą, która nie jednego w życiu doświadczyła, z niejednego pieca jadła chleb.
Od prawie 20 lat mieszkam na emigracji we Francji, w Paryżu.
Uważam, że emigracja to dobra szkoła życia i wymagająca, choć bardzo skuteczna lekcja pokory. Ale też wewnętrznej siły i zdrowego dystansu do samego siebie i momentami wystawiającej nas na próby codzienności.
Jestem tu po to, by pomóc Ci zgłębić tajniki języka francuskiego, rozsmakować się w nim. Opowiadam historie, które pomogą Ci lepiej zapamiętać francuskie wyrażenia.
Czasami rozśmieszę lub zmotywuję.
Znajdziesz mnie również na Instagramie, gdzie piszę bardziej osobiście o moim życiu w Paryżu i mojej pasji, jaką jest nauka języka francuskiego.