Jak rozpoznać szlacheckie nazwisko?
Bo we Francji istnieje takie nie do końca słuszne, choć ugruntowane po części na słusznych przesłankach przekonanie, że partykuła – przedrostek „de” przed nazwiskiem świadczy o szlacheckim pochodzeniu danej osoby.
Ale jak jest naprawdę?
Tak jest, ale nie do końca.
Bo rzeczywiście przedrostek, partykuła de przed nazwiskiem (tzw nom à particule), które odnosi się do nazwy domeny, którą niegdyś zarządzał dany ród.
Ale….
Dzisiejsza szlachta liczy sobie 3200 rodzin zarejestrowanych w tzw. Wielkiej Księdze Pieczęci (grand livre du sceau), przechowywanej w Ministerstwie Sprawiedliwości (Ministère de la Justice).
Tyle, że według według Instytutu Sondaży INSEE – 260 000 Francuzów nieszlacheckiego pochodzenia (tzw roturièrs) ma również nazwiska z takim przedrostkiem.
Ale w tym przypadku odnosi się to bardziej do miejsca pochodzenia, albo partykuła de została dorzucona później.
Bo do końca XIX wieku pisownia nazwisk była niezbyt wnikliwie kontrolowana przez władze. Dlatego łatwo było samozwańczo wprowadzić, dodać sobie do nazwiska taką nobilitującą samego siebie i przyszłe pokolenia partykułę „de”.
Dlatego dzisiaj, obok starej zasiedziałej franuskiej szlachty jest i taka naciągana szlachta. Wcale nie szlachta, ale z pozoru ze szlacheckim nazwiskiem. Fausse noblesse. Jak np:
- Charles de Gaulle,
- Patrick Poivre d’Arvor czy
- Geneviève de Fontenay.
I teraz
Dlaczego o szlachcie mówimy: błękitna krew?
Błękitna krew płynąca w żyłach.
Bo jak to mówią: szlachectwo zobowiązuje.
Kiedyś zobowiązywało do posiadania bladej cery, przez którą dosłownie prześwitwały niebieściutkie żyłki…
Błękitna krew – to wyrażenie wzięło swój początek od wielkich rodów europejskich, szczególnie francuskich i hiszpańskich.
W XVII wieku przedstawiciele stanu szlacheckiego, czyli szlachty i możnowładztwa, zarówno kobiety, jak i mężczyźni robili wszystko, by ich skóra zachowała taki blady, alabastrowo- delikatny odcień. Właśnie tak, żeby przebijały przez nią niebieskie żyłki.
Opalenizna była symbolem prostactwa. Ogorzały na słońcu – to wskazywało na niskie pochodzenie.
Bo to prawda, że na taki dystyngowany look trzeba było sobie zapracować: nie wyściubiając nosa na słońce i dopieszczając swoją cerę luksusowymi środkami piękności…
A że na ten luksus nie było stać przedstawicieli niższych warstw społecznych. W ten sposób można było rozpoznać przedstawiciela szlachty.
Ta moda następnie przyjęła się wśród burżuazji. I trwała nawet do połowy XIX wieku. A teraz już porcja powiązanych francuskich słówek.
Nauka francuskiego
[podbean type=audio-square resource=”episode=92sc9-841bba” skin=”1″ auto=”0″ height=315 ]
Słownictwo związane ze szlacheckim pochodzeniem:
szlachta – la noblesse
mieć błękitną krew w żyłach – avoir le sang bleu
Oni należą do starej szlachty. Ils appartiennent à la vieille noblesse.
dziewczyna z ludu – une roturière
Kate Middleton jest dziewczyną z ludu, która weszła do rodziny królewskiej. Kate Middleton est une roturière qui est entrée dans la famille royale.
Większość rodów szlacheckich ma nazwisko z partykułą, odnoszące się do dóbr lennych, którymi zarządzała w swoim czasie.
La majorité des familles nobles ont un nom à particules (faisant référence à la seigneurie sur laquelle elles régnaient autrefois).
dobro lenne – la seigneurie
fałszywa szlachta – la fausse noblesse
On należy do fałszywej szlachty. Il fait partie de la fausse noblesse.
Szlachta Francuska liczy sobie dzisiaj 3200 rodzin spisanych (zarejestrowanych) w tak zwanej Wielkiej Księdze Pieczęci.
La noblesse française compte aujourd’hui 3200 familles inscrites dans le grand livre du sceau.
pieczęć – le sceau
Oni należą do fałszywej szlachty, mimo nazwiska z partykułą (tu znane postacie z życia publicznego Francji).
Ils font partie de la fausse noblesse malgré le nom à particules:
- Charles de Gaulle,
- Patrick Poivre d’Arvor,
- Geneviève de Fontenay.
Szlachectwo obowiązuje – Noblesse oblige.
Miłej nauki francuskiego.
Pozdrawiam serdecznie
Beata
BEATA REDZIMSKA
Jestem blogerką, emigrantką, poczwórną mamą. Kobietą, która nie jednego w życiu doświadczyła, z niejednego pieca jadła chleb.
Od prawie 20 lat mieszkam na emigracji we Francji, w Paryżu.
Uważam, że emigracja to dobra szkoła życia i wymagająca, choć bardzo skuteczna lekcja pokory. Ale też wewnętrznej siły i zdrowego dystansu do samego siebie i momentami wystawiającej nas na próby codzienności.
Jestem tu po to, by pomóc Ci zgłębić tajniki języka francuskiego, rozsmakować się w nim. Opowiadam historie, które pomogą Ci lepiej zapamiętać francuskie wyrażenia.
Czasami rozśmieszę lub zmotywuję.
Znajdziesz mnie również na Instagramie, gdzie piszę bardziej osobiście o moim życiu w Paryżu i mojej pasji, jaką jest nauka języka francuskiego.