Wyrażenie Prendre une veste
Kiedy u nas dostaje się kosza, u Francuzów po prostu zabiera się kurtkę (prendre une veste).
To w dosłownym tłumaczeniu.
Ale można sobie to połączyć w logiczną całość: tzn. jak ktoś dostaje kosza to zabiera swoje manatki i idzie bawić się gdzie indziej.
Ale to nigdy nie jest tak prosto w etymologii – w liniii prostej po linii najmniejszego oporu. Raczej po nice do kłębka, od słowa do słowa…
Bo to obrazowe (i to w sumie tylko z pozoru, co zaraz Wam wyjaśnię) wyrażenie przyjęło swoją dzisiejszą formę w XIX wieku.
Biorąc swój początek z subtelnej: nie tylko gry słów, ale jeszcze z gry w karty.
Otóż kiedyś, gdy w grze w karty, kiedy któryś z graczy ponosił sromotną porażkę, przegrywał z kretesem w taki sposób, że nie udało mu się zdobyć ani jednego punktu, przyjęło się mówić, że:
« il est capot »
Wyczuwacie tę zbieżność z niemieckim słowme « kaputt » (bo ono właśnie stąd się wywodzi).
Ale to francuskie określenie z czasem ewoluowało dalej.
Capot – które dawniej oznaczało płaszcz z kapturem, też ewoluowało w stronę capote (co oznaczało długie okrycie wierzchnie, długi płaszcz przeciwdeszczowy, noszony przez wojskowych).
A w grze w karty – raczej niezależnie od wszystkiego – o tym, który przegrał, czy w ogóle o przegranej – mówiło się – capote.
Ale teraz, jak ta „capote” z gry w karty, która oznaczała sromotną porażkę – przekształciła się w prendre une veste?
Bo nawet jeżeli używano wyrażenia „CAPOTE”, a nie w formie „prendre une capote” (to oznaczałoby dzisiaj coś innego, bo capote dzisiaj oznacza bardziej – prezerwatywę).
Ale co żartobliwśi gracze i tutaj właśnie widać jak subtelnie za sznurki pociąga etymologia – zaczęli mówić:
prendre une veste – mówiąc o tym, który przegrał.
Bo skoro capote oznacza nakrycie wierzchnie, zastąpiono je w tej subtelnej grze słów innym nakryciem wierzchnim takim, jak:
une veste – marynarka.
Zachowując swój wyjściowy sens (przegrać), ale też wzbogacając go o takie okolicznościowe rozszerzenia – jak np dostać kosza, czyli przegrać w przedbiegach w zalotach miłosnych.
Wyjaśnienia:
un capot – maska samochodu, czyli przednia część samochodu, pod którą znajduje się silnik, coś, co służy do ochrony (quelque chose qui sert à protéger),
ale dawniej – oznaczało również płaszcz z kapturem (un manteau à capuchon)
une capote – palto, ale też prezerwatywa
une veste – kurtka, marynarka
prendre une veste – subir un échec – ponieść porażkę, dostać kosza
BEATA REDZIMSKA
Jestem blogerką, emigrantką, poczwórną mamą. Kobietą, która nie jednego w życiu doświadczyła, z niejednego pieca jadła chleb.
Od prawie 20 lat mieszkam na emigracji we Francji, w Paryżu.
Uważam, że emigracja to dobra szkoła życia i wymagająca, choć bardzo skuteczna lekcja pokory. Ale też wewnętrznej siły i zdrowego dystansu do samego siebie i momentami wystawiającej nas na próby codzienności.
Jestem tu po to, by pomóc Ci zgłębić tajniki języka francuskiego, rozsmakować się w nim. Opowiadam historie, które pomogą Ci lepiej zapamiętać francuskie wyrażenia.
Czasami rozśmieszę lub zmotywuję.
Znajdziesz mnie również na Instagramie, gdzie piszę bardziej osobiście o moim życiu w Paryżu i mojej pasji, jaką jest nauka języka francuskiego.
