Francuski czasownik éclaircir vs éclairer – rozjaśnić, naświetlić.

I tak porucznik Colombo staje się stałym bywalcem mojego Instagrama, mojego bloga i FB.

Oglądam co wtorek wieczorem na kanale TV Breizh, dlatego co środę chodzę niedospana…
⠀⠀
Ale jak to mówi już dzisiaj nieodżałowany porucznik Colombo:
⠀⠀
Jest jeden taki punkt w pani zeznaniu, który chciałbym rozjaśnić.

Il y a un point de votre déposition que je voudrais éclaircir.
⠀⠀

A znając porucznika Colombo łatwo się domyślić, że będzie drążyl akurat ten punkt zeznania, dopóki rzeczywiście go nie rozjaśni…
⠀⠀
I tutaj francuski czasownik rozjaśnić, albo dwa bardzo podobne i opierające się na tym samym rdzeniu czasowniki:

éclaircir i éclairer,

obydwa moglibyśmy przetłumaczyć jako rozjaśnić, naświetlić, ale funkcjonują one w różnych kontekstach.
⠀⠀
Różnica jest taka, że:

czasownika éclaircir w znaczeniu rozjaśnić użyjemy, kiedy chodzi o rozjaśnienie pewnej sprawy,

ale kiedy to rozjaśnienie wymaga przezwyciężenia, czy stawienia czoła pewnym trudnościom, rozwiązania enigmy, rozwikłania zagadki kryminalnej, rozplątania może dość zawikłanej sprawy, czy wręcz swoistej łamigłówki…
⠀⠀
I tu znowu kłania się porucznik Colombo:

Il y a un point de votre déposition que je voudrais éclaircir. Jest jeden taki punkt w pani zeznaniu, który chciałbym rozjaśnić.

Colombo – niezmordowany, niezmordowanie, a może wręcz namolnie nawracający z pytaniem o jakiś nieznaczący detal,
kiedy winny, ale póki co jeszcze formalnie niewinny ma wrażenie, że już udało mu się wywinąć z całej sprawy, wymknąć poza cień podejrzenia…

O naiwności – i z takim swego rodzaju poczuciem wyższości patrzy na nieudolnego życiowo porucznika Colombo w spranym prochowcu, zle zawiązanym krawacie, w rozklekotanym PEUGEOT 403….

Az przychodzi ten moment, kiedy zaczyna oblewać go zimny pot, kiedy po raz kolejny słyszy niewinne zdanie w ustach poruczunika Colombo: (uwielbiam ten smaczek)

Jest jeszcze jedna taka mała rzecz, która mnie męczy: „il y a une petite chose qui me tracasse”

Il y a un point de votre déposition que je voudrais éclaircir. Jest jeden taki punkt w pani zeznaniu, który chciałbym rozjaśnić.

Czyli czasownik éclaircir, kiedy bardziej chodzi o rozjaśnienie czegoś, co jest trudne do rozeznania. Tu Colombo, który w końcu rozgryzie to: rendre clair c’est qui est difficile à comprendre

i tak można:

💡éclaircir un projet (naświetlić projekt),
💡éclaircir une énigme (rozjaśnić enigmę),
💡éclaircir un mystère (naświetlić, rozwikłać tajemnicę) – élucider (wyjaśnić, élucider un meurtre – złapać mordercę), résoudre (rozwiązać), démêler (rozplątać), clarifier (wyjaśnić, klarować).

Drugie zastosowanie tego samego czasownika, a właściwie czasownik éclairsir – w odniesnieniu do konkretnych, namacalnych fizycznie rzeczowników może oznaczać rozrzedzić, uczynić mniej gęstym np. rozrzedzić farbę, sadzonkę, rozcieńczyć sos, czy rozrzedzić zasiew.

💡éclaircir une teinte – rozjaśnić odcień
💡éclaircir une peinture – rozjaśnić farbę
🍃éclaircir un plant – rozrzedzić sadzonkę
🍃éclaircir un semis – rozrzedzić rozsadę
éclaircir une sauce – rozrzedzić sos

Drugi czasownik: éclairer – też naświetlić, rozjaśnić, ale jeżeli bardziej chodzi o rozjaśnienie, w sensie naświetlenia:

💡naświetlić jakąś myśl – éclairer une pensée, która nie jest jeszcze zbyt dobrze wyeksponowana, czy nie została całkowicie pokazana,

💡un bon exemple éclairera le sens de cette phrase – dobry przykład naświetli – wskaże znaczenie tej frazy

💡ale rozjaśnić kogoś w jakimś temacie (w znaczeniu uświadomić – éclairer quelqu’un – np rozjaśnić czytelnika, który dopiero w miarę czytania, poznawania tematu zaczyna widzieć go w innym świetle, czy zaczyna mu sie to rysować jaśniej.

💡tous ces articles éclairent le lecteur sur la vie de l’auteur. Wszystkie te artykuły naświetlają czytelnikowi życie autora.

Ten sam czasownik éclairer funkcjonuje też w znaczeniu dosłownym: éclairer – donner de la lumière – naświetlić, skierować światło na:

💡éclairer une rue – oświetlić ulicę,
💡éclairer un couloir – oświetlić korytarz,
💡éclairer une place – oświetlić jakieś miejsce na ziemi,

np stąd wzięło się określenie Paryż miasto świateł 💡💡💡 – Paris – la ville de lumière, z imponujacego oswietlenia miejskich ulic, w czasach kiedy po zapadnieciu zmroku w innych miastach, na ich nieoświetlonych ulicach bezkarnie panowała przestępczość

😬💡le soleil éclaire un seul versant de la montagne – słońce oświetliło tylko jeden stok góry.

A ja pozdrawiam serdecznie

Beata