Przekleństwo geniuszu czy siła pasji i powołania?
Ślepy malarz, głuchy kompozytor… – jakże romantyczne i na swój sposób motywujące wydają się nam takie historie.
Tak, jak Betoween jest kojarzony jako głuchy kompozytor (w końcówce swojego życia), tak.. Jak głosi legenda – francuski malarz Edgar Degas, stopniowo tracił wzrok. Tak że w końcówce swojego życia stał się ślepym malarzem.
Tę stopniową utratę wzroku można prześledzić w jego pracach: rozmyte twarze, brak szczegółów.
Namacalnym świadectwem jego stopniowej utraty wzroku jest ewolucja jego prac i tu konkretnie obraz z 1905 roku Madame Alexis Rouart et ses enfants (pani Alexis Rouart i jej dzieci). Kiedy ostatecznie artysta musiał porzucić pędzel, oddał się rzeźbie i modelowaniu z gliny i wosku.
Tyle że za jego życia nikt z wyjątkiem bliskich nie widział jego rzeźb, z wyjątkiem jednej: La Petite Danseuse – mała tancerka, 14 letnia tancerka. Która swoim realizmem (anorektyczną budową ciała) wprowadzała w zakłopotanie – oglądających.
Dzisiaj – jakbyśmy to powiedzieli – uświadamiała, jakim kosztem tancerki dochodzą do mistrzostwa….
Edgar Degas to także w pewnym sensie samotny artysta…
Zamknięty, skoncentrowany na swojej sztuce… Trzymał się jakby trochę z boku. Nie za bardzo troszczył się o to, by dać się poznać, czy by dobrze się sprzedać.
Pozostawał w cieniu Maneta, który zaistniał, dał się poznać szerszej publiczności – w związku ze skandalem towarzyszącym jego arcydziełu pt: Déjeuner sur l’herbe – śniadanie na trawie.
Edgar Degas – zafascynowany teatrem, znalazł inspirację w kulisach opery.
Dzisiaj właśnie jest kojarzony w pracami – jak ta przedstawiające zwiewne, ulotne, efemeryczne i fascynujące tancerki.
Dlaczego tak zafascynowały go baletnice? Poświecił im dużo uwagi. Malował je wkładając w to tyle pasji.
W 1874 r. Edmond de Goncourt napisał o Degasie – człowiek, którego zachwyciły tancerki i praczki. Il a jeté son dévolu sur les blanchisseuses et les danceuses.
Portret Degasa z subtelną porcją francuskiego słownictwa:
une gloire – sława
Déjeuner sur l’herbe – śniadanie na trawie (słynny obraz Maneta),
rester dans l’ombre – zostać w cieniu
Manet connaît depuis le scandale du Déjeuner sur l’herbe une gloire sans équivoque de chef de la jeune école, de porte-drapeau de la modernité. Degas reste dans l’ombre.
Manet od czasu skandalu związanego ze swoim „śniadaniem na trawie” zdobywa jednoznaczną sławę i uznanie jako szef nowej szkoły.
Edgar Degas pozostaje w cieniu.
Il ne se soucie ni de se faire connaître ni de vendre.
Nie zabiega o to, by dać się poznać, ani by sprzedawać (w domyśle swoje prace).
De plus en plus attiré par la vie de théatre.
Coraz bardziej pociąga go życie teatralne.
une flânerie – przechadzka,
Degas continue ses flâneries dans les coulisses de l’opéra, ou il découvre de nouveaux sujets.
Degas przechadza się po kulisach opery, gdzie odkrywa nowe tematy.
jeter son dévolu sur – skupić się, wpaść komuś w oko
les blanchisseuses – praczki
les danseuses – tancerki
de la chaire de femme – ciało kobiece
W 1874 roku Edmond de Goncourt pisze o Degasie:
Il a jeté son dévolu sur les blanchisseuses et les danseuses. Au fond le choix n’est pas si mauvais. C’est du blanc et du rose, de la chaire de femme …
Zafascynowały go praczki i tancerki.
Gruntownie to nie jest taki zły wybór. To biel i róż, ciało kobiece …
perdre la vue – stracić wzrok
progressivement – stopniowo
le peintre aveugle – ślepy malarz
le musicien sourd – głuchy muzyk
La légende veut que Degas perdant progressivement la vue soit le peintre aveugle au même titre que Beethoven, le musicien sourd.
Legenda mówi o tym, że Degas tracąc stopniowo wzrok jest ślepym malarzem, podobnie jak Beethoven – głuchym muzykiem.
abandonner – porzucić
le pinceau – pędzel
le crayon – ołówek
s’adonner – oddawać się
pétrissage – ugniatanie, a także wyrabianie ciasta
l’argile – glina
la cire – wosk
Kiedy musiał całkowicie porzucić pędzel i ołówek, oddaje się tworzeniu z gliny i wosku.
Lorsqu’il dut abandonner complètement le pinceau et le crayon, il s’adonne uniquement au pétrissage de l’argile et de la cire.
pourtant – jednakże, wszak
hormis – poza
ses intimes – jego bliscy
de son vivant – za jego życia
ses sculptures – jego rzeźby,
sauf – z wyjątkiem
la Petite Danseuse – mała tancerka
parut – od czasownika paraître – pojawić się, pokazywać
Personne pourtant, hormis ses intimes, n’avait vu du vivant de Degas ses sculptures sauf une: la Petite Danseuse de 14 ans, parut à l’exposition de 1881.
Jednakże nikt, z wyjątkiem jego najbliższyc, nie widział za życia Degasa jego rzeźb, z wyjątkiem jednej: Mała Tancerka w wieku 14 lat, która pojawiła się na wystawie z 1881 roku.
Piękne podsumowanie o Degasie:
seul – sam
le tempérement – temperament
l’ audace – śmiałość, odwaga, r. ż.
la détermination -determinacja, zdecydowanie,
l’ opiniâtreté – upór, krnąbrność, r. ż.
le génie -geniusz,
un maître – mistrz,
un élève – uczeń
Degas avait toujours voulu être seul: seul par son tempérement, seul par son audace, seul par sa détermination, seul par son opiniâtreté, seul par son génie, seul par son art. Il n’avait eu ni maître, ni élève.
Edgar Degas zawsze chciał być sam:
sam przez swój temperament, sam przez swoją śmiałość, sam przez swoją determinację, sam przez swój upór, sam przez swój genius, sam przez swoją sztukę.
Nie miał ani mistrza, ani ucznia….
Pozdrawiam serdecznie
Beata
BEATA REDZIMSKA
Jestem blogerką, emigrantką, poczwórną mamą. Kobietą, która nie jednego w życiu doświadczyła, z niejednego pieca jadła chleb.
Od prawie 20 lat mieszkam na emigracji we Francji, w Paryżu.
Uważam, że emigracja to dobra szkoła życia i wymagająca, choć bardzo skuteczna lekcja pokory. Ale też wewnętrznej siły i zdrowego dystansu do samego siebie i momentami wystawiającej nas na próby codzienności.
Jestem tu po to, by pomóc Ci zgłębić tajniki języka francuskiego, rozsmakować się w nim. Opowiadam historie, które pomogą Ci lepiej zapamiętać francuskie wyrażenia.
Czasami rozśmieszę lub zmotywuję.
Znajdziesz mnie również na Instagramie, gdzie piszę bardziej osobiście o moim życiu w Paryżu i mojej pasji, jaką jest nauka języka francuskiego.