triés sur le volet
Dlaczego „triés sur le volet” oznacza bardzo ostrą selekcję np. w jakimś bardzo ekskluzywnym miejscu, czy to przy zapisach do renomowanej uczelni, czy przy wejściu do dyskoteki mającej tak zwane ambicje.
Geneza tego wyrażenia skojarzyła mi się z Kopciuszkiem, który tak sobie siedział, mozolnie, pracowicie, cierpliwie przebierał ziarna grochu, w nadziei, że zdąży na bal. Kiedy zdrowy rozsądek i niezaprzeczalna logika faktów przemawiałyby za tym, że nie ma na to najmniejszych szans.
Tymczasem mu się udało. Za to kochamy bajki. Przepiękna sukces story, dla tych wszystkich którzy siedzą w internetach, w nadgodzinach, po nocach, oczy na zapałki, nad wciąż nie działającą stroną, albo jakimś jej ubocznym, ale w tej chwili uwierającym gadżetem, czy wigetem. Ten wpis dedykuję Wam – ku pokrzepieniu serc.
Owszem są niezaprzeczalne prawa Murphy’ego, że kanapka spada zawsze od tej posmarowanej masłem strony. A jak coś ma Ci się nie udać, to się nie uda.
Bo z oporem rzeczy martwych trudno wygrać. Chyba, że prawem cierpliwości i niezmąconego lenistwem zmieniania swoich nawyków na lepsze.
Bo cuda się zdarzają, tylko najpierw trzeba sobie na nie zapracować.
I tu pojawia się dobra wróżka, wyczarowuje karocę z dyni, przemienia szczury w ekskluzywne rumaki, no ale jak to mówią to już inna bajka.
Bo żeby uzyskać takie sprzężenie zwrotne sprzyjających okoliczności trzeba sobie na to zapracować. A żeby sobie na to zapracować, trzeba zakasać rękawy, jak to mówią Francuzi:
Mettre la main à la pâte –
zamieszać ręką w cieście, nie ustawać w wysiłkach, by te wysiłki wreszcie zaczęły procentować.
Niemniej, w tym kontekście Kopciuszek jest piękną alegorią wytrwałości i pracowitości, tzn pracowitego przebierania ziaren grochu. I tu łączy mi się ta moja opowieść z tym zapowiadanym na jej początku wyrażeniem:
triés sur le volet – bardzo starannie przebrani, czy dobrani kandydaci / długi proces selekcji,
jak te Kopciuszkowe przebieranie ziaren grochu.
Punktem wyjścia jest to niewdzięczne, mozolne, pracowite, z pozoru nieefektywne pochylenie się nad daną pracą i w sensie przenośnym, jak i dosłownym: przebranie jej, wydzielenie tego, co ważne, skupienie się na tym, by ruszyć do przodu.
Stale sobie to powtarzam i wciąż kusi mnie, by rozmieniać się na drobne.
Dlatego wróćmy do naszego Kopciuszka.
W czasach średniowiecza ten ponadczasowy Kopciuszek przebierał ziarna grochu na czymś, co nazywało się wówczas:
le volet.
A było czymś w rodzaju siatki (którą używano do robienia sitek).
Rozdzielano na niej np ziarna zebrane podczas zbiorów – oddzielano te większe (przeznaczone pod zasiew na kolejny rok – w ten sposób człowiek od wieków dokonywał np selekcji zbóż).
W XV wieku le volet – oznaczało drewniany talerz, czy tacę, na której kobiety pracowicie przebierały ziarna grochu pod kątem ich wielkości i kształtu.
I to wtedy właśnie François Rabelais w swoim Pantagruel w 1532 roku uświęcił to wyrażenie – użył, czy po prostu powtórzył tę malowniczą formułkę:
„triés comme beaux pois sur le volet” – przebrani (dobrani),jak dorodne ziarna grochu na sortownicy.
Z czasem i dla wygody (a jednak lenistwo jest motorem postępu i ewolucji języka) wyrażenie się uprościło: Po co ma być długo i malowniczo, skoro to samo można powiedzieć prościej i wyjdzie na to samo.
I tak wyrażenie: triés sur le volet, w takiej skróconej postaci weszło do języka potocznego.
Kilka przykładów jego zastosowania:
Imaginez un petit groupe de clients, triés sur le volet. Wyobraźcie sobie małą grupę starannie wybranych klientek.
Je triés sur le volet mon équipe. Starannie wybrałem swój zespół.
Un petit groupe, mais trié sur le volet. Małą, ale wyjątkowo dobraną.
A ja pozdrawiam serdecznie
Beata
BEATA REDZIMSKA
Jestem blogerką, emigrantką, poczwórną mamą. Kobietą, która nie jednego w życiu doświadczyła, z niejednego pieca jadła chleb.
Od prawie 20 lat mieszkam na emigracji we Francji, w Paryżu.
Uważam, że emigracja to dobra szkoła życia i wymagająca, choć bardzo skuteczna lekcja pokory. Ale też wewnętrznej siły i zdrowego dystansu do samego siebie i momentami wystawiającej nas na próby codzienności.
Jestem tu po to, by pomóc Ci zgłębić tajniki języka francuskiego, rozsmakować się w nim. Opowiadam historie, które pomogą Ci lepiej zapamiętać francuskie wyrażenia.
Czasami rozśmieszę lub zmotywuję.
Znajdziesz mnie również na Instagramie, gdzie piszę bardziej osobiście o moim życiu w Paryżu i mojej pasji, jaką jest nauka języka francuskiego.
[…] Dlaczego Franuzi mówią: triés sur le volet […]