Czy znacie francuskie wyrażenie: être à l’ouest i dlaczego wcale nie znaczy ono być na zachód?

Czy znacie to francuskie wyrażenie: être à l’ouest – w dosłownym tłumaczeniu – iść na zachód, ale

Co w praktyce oznacza po francusku: być pogrążonym w swoich myślach, być w takim stanie swego rodzaju ociężałości umysłowej, zmęczenia, nieuwagi i mieć z tego tytułu głowę gdzie indziej (avoir la tête ailleurs).

Être dans un état anormal (de fatigue, d’hébétude, d’inattention…).

Jednym słowem „être à l’ouest”: mieć głowę gdzie indziej, czyli być myślami indziej, a robić coś zupełnie innego, z całkiem logicznym, tzn zgodnym z niewzruszoną logiką i następującym w rezultacie ciągiem przyczynowo – skutkowym (tu nieublagalne prawa Murph’ego):

Nalewać sobie wodę do szklanki, rozmyślając o czymś dużo mniej przyziemnym, bujać w obłokach, nalewać dalej, aż rozleje sie obok…

Albo np. w sytuacji, kiedy powtórnie, czy nawet po raz kolejny pytamy się daną osobę o to, co przed chwilą nam powiedziała, żeby przykryć swoje zamieszanie i ewidentną dla tej osoby konkluzję, że w ogóle nie zwracamy uwagi na to, co ona mówi, można powiedzieć:

Ojejku, ale jestem „à l’ouest”

Wyrażenie: „être à l’ouest” najprawdopodobniej zaowocowało zapożyczeniem z języka angielskiego: go west, które w czasach pierwszej wojny światowej oznaczało: być zabitym („être tué”).

Ale które (go west) z kolei wywodziło się z języka potocznego – tzn przeszło z języka rzezimieszków i pospolitych złodziejaszków, dla których go west – oznaczało być powieszonym ( „être pendu”, po tym oczywiście, kiedy zdarzyło im się być przyłapanym i rzetelnie osądzonym (après avoir été attrapé et, peut-être, jugé).

Do dzisiaj – go west – uk informal – oznacza: kiedy coś pójdzie nie tak, lub ulegnie swego rodzaju zniszczeniu. –

Po angielsku go west – If something goes west, it is lost, damaged, or spoiled in some way:

I couldn’t get a ticket – that’s my last chance to see the show gone west.

Nie mogłem zdobyć biletu, moja ostania szansa, zeby zobaczyć tę sztukę – dosłownie poszła na zachód – przeszla mi kolo nosa.

Niemniej wyrażenie: „être à l’ouest” przekraczając kanał La Manche straciło na swojej intensywności, a śmierć – wskazująca na stan nieodwracalnego odejścia z tego świata została zastąpiona przez stan chwilowego ogłupienia, otępienia, roztargnienia, nieuwagi, przejściowy i w zasadzie nienaturalny dla danej osoby stan odcięcia od przyziemnej rzeczywistości, skutkujący namacalnymi i w pewnym sensie otrzeźwiającymi daną osobę konsekwencjami: np rozlania, przelania wody itp itd.

Ale istnieją jeszcza 2 troszkę bardziej naznaczone piętnem francuzczyzny i co nieco anegdotyczne wyjaśnienia tej etymologii.

➡️ Pierwsze – odnosi się do teatru z początków XX wieku.

Podobno, w owym czasie: teatry, jak i pracownie rekwizytorskie znajdowały się we wschodniej części Paryża, podczas gdy aktorzy – nieubłagalne prawa rynku i wiecznie biedująca cyganeria zamieszkiwali głównie na zachodzie.

I tak pod koniec spektaklu taki biedaczyna – aktor – zmęczony, wypompowany, wyciśnięty kłanianiem się publiczności wracał do siebie na zachód – na rzęsach… o którejś tam nad ranem. I tu łatwo można się wczuć w jego stan „wyabstrahowania” od otaczającej go fizycznie, namacalnie rzeczywistości… w jednym tylko możliwym w takich okolicznosciach stanie ducha i pragnienia: dotrzec do domu i położyć się spać…

➡️➡️ Drugie, może troszeczkę anegdotyczne, jakkolwiek mniej prawdopodobne jako będące u zarania tego wyrażenia.

Może kojarzycie profesora Słonecznika (le professeur Tournesol) z Tintina, czyli osobowość niezwykle czarująca, kreatywna i niewątpliwie genialna (genialny naukowiec).

Jakkolwiek równolegle jeszcze bardziej roztrzepana, wiecznie bujająca w obłokach i wiecznym oderwaniu od przyziemnych spraw, jak to mówią Francuzi à côté de la plaque (à l’ouest).

I tak ta malownicza postać profesora Słonecznika – le professeur Tournesol nadająca swoisty smaczek przygodom Tintina, bo w takim towarzystwie… musi się dziać, w jednej z historii pt „Le trésor de Rackham le rouge” nie przestaje powtarzać, że jego wahadło (son pendule) wskazuje, że trzeba szukać na zachód (que son pendule lui indique qu’il faut chercher toujours plus à l’ouest).

I to właśnie według niektórych êtra à l’ouest wychodziłoby się właśnie z tego powiedzenia w powiązaniu z postacią le professeur Tournesol: roztrzepanego, roztargnionego, zawsze zapominającego o czymś życiowo – przyziemnym, nie dajacego sie ograniczać płytkim realiom życia.

Etre à l’ouest w przykładach:

🇫🇷 « Je suis rentré de boîte à 5 heures et j’ai repris les cours à 8 heures, j’te dis pas comment j’étais à l’ouest ce matin-là ! »

Wróciłem z dyskoteki o 5 nad ranem (młodość ma swoje prawa) i byłem na zajęciach już o godzinie ósmej. Nie mówię ci, jaki byłem ogłupiały tego ranka.

🇫🇷 Les Bretons sont à l’ouest. Faut-il en tirer des conclusions sur leur état habituel ?

Bretończycy sa na zachód. Czy można z tego wyciągnąć jakieś wnioski?

I tu może w tym kontekście łatwo skojarzyć to wyraźnie – bo dla Francuzów- Bretończycy są na zachód.

Ale czy stąd można wyciągnąć konkluzję – dalekoidące wnioski na temat ich stanu ducha?

Pełne złośliwości, sarkazmu, ale jedni i drudzy, tzn Francuzi i Bretończycy lubią wbijać sobie szpile, ale nie tak diametralnie, tylko z sympatią.

A jak to czasami poprawia humor…. skokowo. Metoda ma krótkie nóżki, ale czasami pozwala się uśmiechnąć w duchu.

🇫🇷 Le soleil se couche à l’ouest ? Est-ce parce qu’il est très fatigué qu’il se couche, et dans cette direction uniquement ?

Albo dużo bardziej oczywiste skojarzenie, bo skoro słońce kładzie się spać na zachodzie. Czy robi to właśnie w tym kierunku, że jest zmęczone?

A ja pozdrawiam serdecznie

Beata