Czy gwiazdka po francusku jest w rodzaju żeńskim, czy męskim? ⠀⠀ Bo w tym temacie narobił się niezły, iście świąteczny bigos i pomieszanie z poplątanym, bo w internecie huczy od sporów, w niektórych wyrażeniach używamy słowa Noël (la Noël) w rodzaju żeńskim, a w innych: Joyeux Noël – Wesołych Świąt, un joyeux Noël, un beau Noël w rodzaju męskim.
⠀⠀
I bądź tu mądry. A prawda jest taka, że jak zawsze wzięła górę natura ludzka, z natury wygodna i szukająca dróg na skróty:
⠀⠀
Bo o ile Noël jest w rodzaju męskim, to poprzez ułatwienie, skrót myślowy, czy jak to ktoś nazwał: un raccourci abusif, czyli swego rodzaju przegięcie w tym szukaniu drogi na skróty:
⠀⠀
skracając wyrażenie „la fête de Noël”, czy la veille de Noël (wigilia) doszliśmy do całkiem potocznego: la Noël, co wskazywałoby na rodzaj żeński. Tymczesem nie:🎄Noël est masculin.
Noël jest w rodzaju męskim.
⠀⠀
Ale Francuzi mówią:
la fête de Noël – gwiazdka
la Noël – gwiazdka, trochę krócej, stąd:
à la Noël – a jeszcze krócej – à Noël
passer (la) Noël en famille – spędzić gwiazdkę w rodzinnym gronie
⠀⠀
I tutaj niemniej to Noël (pisane z dużej litery) oznacza święto.
Podobnie w zwrocie, w życzeniach świątecznych (tymbardziej jak najbardziej w rodzaju męskim):
Joyeux Noël. Wesołych Świąt.
⠀⠀
Ale w języku francuskim funkcjonuje również słowo Noël – noël pisane z małej litery, tu w znaczeniu całej tej świątecznej, gwiazdkowej otoczki, która otacza to święto nieodparta magią i nadaje mu taki szczegolny smaczek: prezenty, kolędy, bombki…
⠀⠀
Dlatego Francuzi mówią i piszą:
offrir / recevoir un (cadeau de) Noël – podarować / otrzymać prezent gwiazdkowy
un cadeau de Noël – prezent gwiazdkowy
recevoir son noël – otrzymać prezent gwiazdkowy i tu słowo noël, ale już pisane z małej litery
⠀⠀
podobnie jak:
chanter un noël (chant de Noël) – śpiewać kolędy – noël w znaczeniu kolęda (w rodzaju męskim) pisane z małej litery.
⠀⠀
Dodatkowe atrybuty gwiazdki, słówka, które mogą Ci się przydać w tym szczególnym okresie:
un arbre de Noël – boże drzewko, choinka, drzewko, drzewko wigilijne, jodła wonna
une boule de Noël – bombka
une bûche de Noël – tradycyjne ciasto, które pojawia się na francuskich stołach w wigilię.
Bo gwiazdka, okres świąteczny w Polsce i we Francji wyglądają podobnie, tyle że każdy kraj ma tu swoje specyficzne smaczki, którymi różnią się nasza wigilia od tej francuskiej.
Czyli konkretniej – różni się to, co podajemy tego dnia do stołu.
Wigilia 24 grudnia.
Jeżeli chodzi o świąteczne dekoracje to zarówno w polskich, jak i we francuskich domach, króluje nieodłącznie choinka (sapin de Noël) .
Dekoruje się ją girlandami (guirlandes) i bombkami (boules).
Zazwyczaj też jest żłobek (une crèche) ze św Józefem, Marią i dzieciątkiem Jezus.
Pod choinką dzieci umieszczają swoje buty, czy skarpety, jako idealne miejsce, w które gwiazdor ma złożyć prezenty. Czyli w pewnym sensie – takie połączenie naszego Mikołaja z gwiazdką.
Wieczorem niektóre rodziny idą na pasterkę, czyli znowu podobnie jak u nas, ale jednak dużo mniej katolicko.
Po powrocie z kościoła, albo przed rodziny razem zasiadają do wigilijnego stołu.
No i właśnie – wigilia, czyli wigilijna wieczerza – le réveillon to oczywiście jest ten najważniejszy, najbardziej odświętny posiłek – ze smakowitymi fajerwerkami.
Tam, gdzie u nas na wigilijnym stole króluje barszczyk z uszkami i ryba, Francuzi wybierają odmienne klimaty:
Na przystawkę – 2 luksusowe dania, czyli ostrygi (des huîtres), albo gęsie wątróbki (du foie gras).
Przed wieloma sklepami, czy restauracjami w tym okresie przedświątecznym zobaczycie stragany, czy stoiska z ostrygami – specjalnie przewidziane na ten wigilijny wieczór.
Ostrygi trzeba lubić, ale z własnego doświadczenia wiem, że żeby je polubić, generalnie trzeba kilkakrotnie ich posmakować. Dopiero po czym zaczyna się je lubić.
No chyba, że tak, jak moja koleżanka z pracy, która w dzieciństwie zaliczyła mały dysonans żołądkowy wywołany właśnie niezbyt świeżymi ostrygami. Dlatego tak ważna jest jakość tego produktu.
I tak zgodnie z francuską tradycją, rok w rok na wigilię jadła ostrygi. Aż pewnej wigilii, właśnie z powodu prawdopodobnie nieświeżych ostryg dopadło ją paskudne zatrucie pokarmowe. W tym kontekście przełomowe dla jej przyzwyczajeń kulinarnych. Bo do dziś nie może patrzeć na ostrygi.
Ale generalnie, jeżeli starannie wybierzecie ostrygi, albo zdacie się w tej kwestii na profesjonalistę, powinno obyć się bez takich niezaplanowanych efektów specjalnych.
Tu ważna jest jakość i świeżość ostryg, bo jest to produtk dość wrażliwy. I wszystko powinno iść jak po maśle.
Drugie sztandardowe danie, czyli gęsie wątróbki.
I właśnie:
Gęsie wątróbki – du foie gras – dla jednych – to wyrafinowany specjał i niepodważalna wizytówka kuchnii francuskiej.
Z drugiej strony coraz więcej osób wypowiada się o tym specjale krytycznie, zwracając uwagę na powiązane cierpienie zwierząt.
Żeby uzyskać gęsie wątróbki w te nieszczęsne gęsi na siłę ładuje się jedzenie z automatu, żeby ich wątroby się rozrosły.
I tu u samych Francuzów, a przynajmniej w części francuskiego społeczeństwa obserwuję swego rodzaju rozdarcie.
Bo z jednej strony umiłowanie dla tradycji kulinarnej, a z drugiej strony coraz bardziej świadome wyczulenie na kwestię traktowania zwierząt.
Swego czasu dużo mówiło się o protestach przed ubojniami i podobnych – nie zawsze pacyfistycznych akcjach organizowanych przez stowarzyszenia obrońców zwierząt, jak bardzo mediatyczne stowarzyszenie L214.
Niemniej w społeczeństwie francuskim coraz bardziej wyczuwalne stają się pewne zmiany schematów myślowych, a przez to i zachowań konsumentów.
Sama mam sporo wątpliwości, co do tego, na ile ten produkt – gęsie wątróbki, bądź co bądź przesiąknięty cierpieniem zwierząt, a przez to ich negatywnymi emocjami i powiązanymi z nimi toksycznymi substancjami może być dobry dla naszego organizmu?
No, ale znowu – stoi za nim potężne lobby, więc jako potencjalni konsumenci po prostu pewnych rzeczy nie wiemy, do naszej świadomości i do naszych przekonań przebija się ten, kto najgłośniej krzyczy o tym, do czego chce nas przekonać…
I tutaj, w kwestii gęsich wątróbek – bardziej na marginesie i tytułem anegdotki – znowu zarysowuje się stary konflikt angielsko – francuski.
Bowiem: Anglicy nie od dziś, krytycznie patrzą na ten francuski specjał, który w ramach Unii Europejskiej są zobowiązani tolerować u siebie.
Ale w momencie, kiedy zostanie „skonsumowany” Brexit, podobno Brytyjczycy chcą – mają wprowadzić u siebie zakaz sprowadzania gęsich wątróbek do Wielkiej Brytani.
Oczywiście, jak to będzie, czas pokaże.
Jako danie główne: indyk zapiekany w kasztanach.
Jako danie główne, zgodnie z tradycją, na szanującym się francuskim stole nie powinno zabraknąć indyka zapiekanego w kasztanach.
Na deser – la bûche de Noël
No i ta nieodzowna część – wigilijnej wieczerzy, czyli ciasto – i tu tzw: la bûche de Noël – taki zawijaniec wypełniony kremem, bardzo, ale to bardzo sycący i z reguły bardzo malowniczo udekorowany. Palce lizać.
Niektóre cukiernie po prostu dochodzą w tym do mistrzostwa świata.
A o północy wszyscy życzą sobie Wesołych Świąt.
I teraz ten odwieczny dylemat: kiedy otwieramy gwiazdkowe prezenty.
I generalnie to zależy. Zauważyłam, że w tej kwestii potrafi wywiązać się zażarta dyskusja ideologiczna.
Bo jedni otwierają prezenty następnego dnia rano, czyli 25 grudnia. Bo skoro dzieci wierzą, że gwiazdor przynosi prezenty nocą, kiedy wszyscy śpią. A wchodzi do mieszkania przechodząc przez komin.
I tutaj wyobrażenie gwiazdora jest takie samo.
Gwiazdor przybywa z dalekiej północy, przyjeżdża na saniach ciągniętych przez renifery (prawdę powiedziawszy rzadko, jak sięgam pamięcią widziałam w Paryżu śnieg na gwiazdkę, pewne wierzenia i legendy wymagałyby może aktualizacji do nowych warunków klimatycznych i ocieplenia klimatycznego).
A następnie gwiazdor przechodzi przez komin, żeby położyć prezenty pod choinką.
A teraz mam jeszcze dla Was francuski tekst, jak to o gwiazdce i tradycji świątecznej uczą się dzieci we francuskich szkołach. Z zeszytu mojego syna.
La tradition de Noël en France.
Le 24 décembre.
C’est la veille de Noël. Dans beaucoup de maisons il y a un sapin de Noël qu’on décore avec des guirlandes et des boules.
En général, il y a aussi une crèche avec les personnages de Joseph, Marie et l’ enfant Jésus. Sous l’arbre, les enfants ont placé leurs chaussures pour les cadeaux du Père Noël.
Le soir, certaines familles vont à la messe de minuit. Quand tout le monde est rentré de l’église, le réveillon commence…
Le réveillon.
C’est le grand repas.
On mange généralement des huîtres et du foie gras en entrée, et de la dinde aux marrons comme plat principal.
Le dessert traditionnel est la bûche de Noël, un gâteau roulé et fourré de crème.
A minuit, tout le monde se souhaite un Joyeux Noël.
Le 25 décembre.
On attend on attend généralement le matin du 25 décembre pour ouvrir les cadeaux car les enfants pensent que le Père Noël apporte les cadeaux pendant la nuit.
On raconte aux enfants qu’il vient du pôle Nord sur son traîneau tiré par ses rennes, et qu’il passe par la cheminée des maisons pour déposer les cadeaux sous le sapin.
Lekcja francuskiego Czasowniki: SAVOIR vs CONNAÎTRE
Czy wiecie, jaka jest różnica między czasownikami: savoir i connaître, które można przetłumaczyć na język polski jako wiedzieć i znać.
a które odzwierciedlają m.in. różny stopień znajomości rzeczy
connaître oznacza: – wiedzieć o istnieniu danej rzeczy, -być zaznajomionym z kimś, – doświadczyć czegoś, -znać daną miejscowość, czy miejsce
Je connais mes voisins. Znam moich sąsiadów
Connaissez-vous mon ami Patrick? Czy znacie mojego przyjaciela, Patricka?
Je connais bien Paris. Dobrze znam Paryż.
connaître des problèmes financiers – czyli wyrażenie: znać, doświadczać trudności finansowych
savoir z kolei jest używany w znaczeniu: – wiedzieć, znać, ale bardziej w sposób praktyczny, bardziej dogłębny, – znać jakiś fakt, – nauczyć się czegoś:
Je sais écrire. Umiem pisać.
Savez-vous nager? Czy umie Pan pływać?
Je sais jouer du piano. Umiem grać na pianinie.
Je ne sais pas jouer aux échecs. Nie umiem grać w szachy.
savoir w znaczeniu: uzyskać informację: wiem, że…
Je sais que vous l’aimez. Wiem, że Pan ją kocha.
Je sais que vous aimez le football. Wiem, że lubi Pan piłkę nożną.
Je sais que vous avez tort. Wiem, że nie ma Pan racji.
Je ne sais rien. Nic nie wiem.
Je connais tout le monde. Znam wszystkich.
Je ne connais rien aux arts martiaux. Nie znam się na sztukach walki.
à bientôt Do zobaczenia.
Już wkrótce ciąg dalszy z kolejnymi przykładami
Zapraszam do subskrybowania mojego kanału na YouTube.
